Di salên 1960an de, zanyarê Amerîkî John B. Calhoun Ezmûna Gerdûn 25 pêk anî da ku bersiva pirsa “Çima civak hildiweşe her çend çavkanî pir bin jî?” bide.

Sazkirina Ezmûnê

Calhoun ji bo mişkan “bajarekî piçûk” afirand:Xwarin, av û stargeh bêsînor bûn.Ne dijmin û ne jî nexweşî hebûn.Tenê cîh bi sînor bû.Ezmûn bi çar mişkên mê û çar mişkên nêr dest pê kir.

Pêvajo

1. Destpêk: Mişk li hawîrdorê asê man û pergal hate avakirin.

2. Mezinbûna Nifûsê: Mişk bi lez zêde bûn û hawîrdor qerebalix bû.

3. Xirabûn: Şer, êrîşkarî û bêxemiyê dest pê kir. Mêyan zarokên xwe terk kirin.Hin mişk tenê dixwarin, vedixwarin û xwe paqij dikirin – Calhoun wan wekî “Xweşik” bi nav dikir.

4. Hilweşîn: Mişk dev ji civakîbûnê berdan, jidayikbûn kêm bû, û kolonî winda bû.

Encam

Ezmûna Gerdûn 25 nîşan da ku:Tenê dabînkirina pêdiviyên laşî civakekê nade domandin.