Aramê Dîkran (Aram Melîkyan, 1934-2009). Ev hunermendê kurd-ermenî, ku di sala 1934an de li Qamişloyê ji dayik bû, bi dengê xwe yê germ û nerm, bû sembola evîna azadiyê û biratiya gelan.

Jiyanek bi Hunerê Tijî

Aram di malbateke hejar de mezin bû. Ji 18 saliya xwe ve, bi evînek bêdawî ji bo muzîkê, di dewat û şahiyên kurd û ermeniyan de dest bi stranbêjiyê kir. Bavê wî, ku xwedî dilê hunerê bû, Aram teşwîq kir ku vê riyê bidomîne. Di sala 1966an de, bi malbata xwe re çû Ermenistanê û heya 1985an li Radyoya Êrîvanê wekî hunermendekî fermî xebitî. Di 1990î de, wekî penaber çû Ewropayê û heya dawiya jiyana xwe, di 8ê tebaxa 2009an de li Atînayê, hunera xwe domand.

Stranên Wî, Mîrateya Gel

Stranên Aramê Dîkran ne tenê awaz in, ew tabloyên zindî ne ku bedewiya erdnîgariya mezopotamyayê, dewlemendiya çand û zimanê kurdî, heza azadiyê û biratiya kurd-ermenî nîşan didin. Stranên wekî “Ax dê û bavê me” bûne samanekî netewî, ku di dilê gel de cih girtine. Evîna wî ya ji bo gerîla, şervanên azadiyê û mirovahiyê, di her peyv û awaza wî de diyar e. Aram bi hunera xwe, ne tenê hunermend, lê wekî dergevanekî çanda kurdî jî bû, ku zimanê şîrîn û lorîkên gel bi cîhanê re parve kir.

Sembola Aştî û Biratiyê

Aramê Dîkran nîşan da ku gelên Rojhilata Navîn dikarin di aştî û biratiyê de bijîn. Wî bi hunera xwe, bi taybetî têkiliya dîrokî ya kurd û ermeniyan xurt kir. Di dema genosîda ermeniyan a 1915an de, Kurdan gelek ermenî parastin, û Aram bi stranên xwe ev bîranîna biratiyê zindî hişt. Wî got, “Hunerê rih daye min, nehişt ku ez zû êxtiyar bibim û min hertim xwe di nava gel de dît.” Ev gotin, ruhê wî yê hunermendî û girêdana wî ya bi gel re vedibêje.

Aramê Dîkran ne tenê hunermendek bû, lê mamosteyekî exlaq û kesayetiyê bû. Stranên wî yên evîndarî rewşa sosyolojîk, stranên wî yên siyasî jî têkoşîna gelê kurdî nîşan didin. Bi dengê xwe yê ku dilê mirov dihejîne, wî dilxweşî di nava civakê de belav kir û bû nîşanek ji bo demokrasî û yekitiya gelan.