Algorîtmayên medyaya civakî pergalên sofîstîke ne ku ji bo rêvebirin û pêşkêşkirina naverokê li ser platformên dîjîtal ên wekî X, Instagram, TikTok, YouTube û Facebookê têne bikaranîn. Ev algorîtma, bi karanîna teknolojiyên wekî fêrbûna makîneyê (machine learning) û hişmendiya çêkirî (AI), naverokê li gorî tercîh, tevger û eleqeyên bikarhêneran saz dikin. Armanca wan a sereke ew e ku di nav deryaya agahiyê de naveroka herî têkildar, balkêş û kesane ji her bikarhênerekî re nîşan bidin, da ku ezmûna platformê xweştir bibe û bikarhêner demeke dirêjtir li ser wê bimînin.

Çawa Kar Dikin?

Algorîtmayên medyaya civakî di çend qonaxan de kar dikin:

Berhevkirina Daneyan

1- Daneyên Bikarhêneran: Algorîtma daneyên li ser tevgerên bikarhêneran berhev dikin, wekî lîke, şîrove, parvekirin, retweet, dema li ser postekê derbasbûyî, an jî klîkkirina li ser lînkan. Herwiha, agahiyên demografîk (temen, zayend, cih) û eleqeyên giştî (mînak, mijarên şopandî) jî têne analîzkirin.

2- Daneyên Naverokê: Taybetmendiyên postê, wekî nivîs, wêne, vîdeo, hashtag, an jî saeta şandina wê, têne nirxandin.

3- Daneyên Têkiliyan: Algorîtma têkiliyên bikarhêner bi hesabên din re (mînak, şopandin, danûstendinên berê) dişopînin.

Analîzkirina Naverokê:

Bi karanîna AI, algorîtma naverokê li gorî mijar, hest (erênî, neyînî), kalîte (mînak, wêneyên bi rezolûsyona bilind) û têkildarî kategorîze dikin. Mînak, ger bikarhênerek gelek caran li ser postên derbarê teknolojiyê têkildar be, algorîtma wê naverokên têkildar bi teknolojiyê re bêtir nîşan bide.

Teknolojiyên wekî NLP (Natural Language Processing) ji bo analîzkirina nivîsê û computer vision ji bo şîrovekirina wêne û vîdeoyan têne bikaranîn.

Pûankirin û Rêzkirin:

Her postek li gorî îhtîmala eleqeya bikarhêner pûanekê digire. Faktorên wekî nûbûna postê, populerbûna wê (mînak, hejmara lîke û parvekirinan), têkiliya bi çêkerê naverokê re (mînak, şopandina wî hesabî), û têkildariya bi eleqeyên bikarhêner re li vir girîng in.

Algorîtma bi gelemperî xwedî “modelên pêşbîniyê” ne ku texmîn dikin ka bikarhêner dê bi postekê re çawa têkildar be.

Pêşkêşkirina Naverokê:

Naveroka bi pûanên herî bilind di “feed” (rûpela sereke), beşa “For You”, an jî pêşniyarên platformê de tê nîşandan. Mînak, li ser X, postên di beşa “For You” de li gorî algorîtmayê têne rêzkirin, lê di beşa “Following” de tenê naveroka hesabên şopandî tê xuyangkirin.

Bandorên Neyînî:

• Balonên Parzûnê (Filter Bubbles): Algorîtma dibe ku tenê naverokên li gorî nêrîn û eleqeyên bikarhêner nîşan bidin, ku ev yek dibe sedema kêmkirina têkiliya bi dîtinên cihê re û polarîzasyona civakî.
• Belavbûna Agahiyên Şaş: Postên bi hestên xurt (mînak, hêrs an tirs) bi gelemperî bêtir têkildarî dibînin, ku dibe sedema belavbûna dezinformasyonê an nûçeyên sexte.
• Bandora li Tenduristiya Derûnî: Nîşandana domdar a naverokên “îdealîze” (mînak, jiyana bêkêmasî an bedewiya nedîtî) dibe ku bandorek neyînî li ser xwebaweriya bikarhêneran bike.
• Nepenî : Berhevkirina daneyên berfireh ji bo kesanebûnê dibe sedema fikaran derbarê nepeniya daneyan û karanîna wan.

Nimûneyek ji X

Li ser platforma X, algorîtma “For You” yek ji mînakên herî eşkere yên algorîtmayên medyaya civakî ye. Ev algorîtma postên ku li gorî eleqeyên bikarhêner têne hilbijartin nîşan dide, lê di heman demê de naveroka trend û postên ji hesabên neşopandî jî di nav feedê de cih digirin.

Faktorên wekî;

Têkildariya Berê: Ger bikarhêner bi postên derbarê mijarek taybet re (mînak, spor, sîyaset, an teknolojî) têkildar be, algorîtma wê bêtir naverokên têkildar nîşan bide.Populerbûn: Postên bi hejmareke zêde ya lîke, retweet, an şîroveyan îhtîmaleke zêde heye ku di feedê de bilind bibin.

Nûbûn: Postên nû bi gelemperî ji yên kevn pêşengtir in.

Têkiliyên Civakî: Postên ji hesabên ku bikarhêner bi wan re gelek caran têkildar e (mînak, şîrove kirin an lîkekirin) bêtir têne nîşandan.

Ji xeynî vê, X di heman demê de taybetmendiyên wekî “Trends” û “Topics” bikar tîne ku bi algorîtmayan têne rêvebirin da ku mijarên populer ên li gorî cih, ziman, an eleqeyan nîşan bidin.

Pêşeroja Algorîtmayên Medyaya Civakî

Bi pêşketina teknolojiyê, algorîtmayên medyaya civakî dê bêtir biaqil û kesane bibin.

Hin trendên pêşerojê ev in:

Zêdebûna AI: Modelên AI yên wekî yên ku ji hêla xAI ve têne pêşve xistin, dê analîza naverokê kûrtir bikin û pêşbîniyên rasttir bikin.

Zêdetir Kontrol ji Bikarhêneran re: Hin platform destûr didin ku bikarhêner algorîtmayê xweş bikin, mînak, hilbijartina ku naverokên ji hesabên şopandî an bi rêza kronolojîk bêne nîşandan.

Rêzikname û Etîk: Zêdebûna fikarên derbarê nepenî û dezinformasyonê dibe ku bibe sedema rêziknameyên hişktir li ser çawa platform daneyan bikar tînin an naverokê rêz dikin.

Têkiliya bi Teknolojiyên Nû re: Algorîtma dê bi teknolojiyên wekî AR (Augmented Reality) û VR (Virtual Reality) re bêne yek kirin da ku ezmûnên naverokê yên interaktîf pêşkêş bikin.

Lê belê, ev pêşkeftin pirsên exlaqî jî derdixin holê. Mînak, çawa dikare balansek di navbera kesanebûn û nepeniyê de bê dîtin? An jî, platform çawa dikarin belavbûna naverokên zirardar kêm bikin bêyî ku azadiya axaftinê sînordar bikin?